OOG OM OOG

De biotoop waarin ik opgroeide is in die vijftig jaar die ik hier ‘bewust’ ronddraaf grondig veranderd, ja onherkenbaar geworden. Je zal hoogstwaarschijnlijk opmerken dat dit de normaalste zaak van de wereld is, maar ik krijg een wrang gevoel als ik zie hoe mijn landelijk dorp evolueerde tot een volgestouwde ‘urban village’.
Hoe men er in geslaagd is zonder enig gevoel van ruimtelijke ordening, noch respect voor het landschappelijk en onroerend erfgoed, dat bij de vorige eeuwwisseling een massa kunstenaars naar onze Leieoevers bracht, te verkrachten is onvoorstelbaar. Mochten Binus Van den Abeele, Valerius de Saedeleer, Emile Claus en geestesgenoten terug onder ons komen, ben ik ervan overtuigd dat ze met het snelst mogelijke vervoermiddel andere oorden gaan opzoeken. Hoewel, die vervoermiddelen zouden hun misschien afschrikken, gezien de stoomtram sinds lang tot het verleden behoort.
Enige structuur of lijn zit er niet meer in. De weinige keuterboerderijtjes die we hier nog rijk zijn staan ergens verscholen in zompige weilanden  met enkele ‘verloren’ koetjes of in de ‘lommerte’ van de enorme villa’s in Vlaamse, Franse, Engelse of koloniale stijl, omringd door schabouwelijke afsluitingen die dan weer voor de veiligheid en de privacy van de bewoner moeten zorgen.
Open bebouwing is schitterend, maar omgetoverd in heuse reservaten kan je dat toch allesbehalve pittoresk noemen. Bob en Willy van ‘Goe Volk’, het ooit onvolprezen satirisch programma van Martin De Jonghe en Oswald Versijp op de regionale zender AVS, mochten van geluk spreken dat ze ‘open deur’ hadden om de riante optrekjes van de ‘betere’ inwoner op film vast te leggen. Als satiricus heb ik van hun ludieke benadering van de Deurelse ‘paleizen’ genoten. Satire kan knap zijn en verrijkend voor de geest. Jammer genoeg is het vatten van deze ‘gezichtshoek’ maar voor een klein publiek weggelegd.

Nu, wat het Latemse landschap betreft, zag ik de bui midden de zestiger jaren al hangen. Heel wat grootgrondbezitters en notabelen kochten de goedkope landbouwgronden op in de hoop dat die door een of andere kunstgreep zouden omgetoverd worden tot volwaardige bouwgrond. Een deel van deze (soms letterlijk) ‘natte’ dromen werd werkelijkheid, maar een pak investeerders viel uit de boot door het aanmaken van overstromingsgebied, natuurgebied en het invoeren van de zonevreemdheid.
Voor de boeren was het dramatisch. Waar ze gehoopt hadden hun kroost een stukje bouwgrond na te laten, werd het voor heel wat noeste werkers ‘nada’ en moesten hun kinderen noodgedwongen uitwijken naar andere oorden als ze het nest verlieten. De grond was hier in een mum van tijd onbetaalbaar geworden. Bouwmaatschappijen en verkavelaars dreven de prijs danig de hoogte in dat het voor kleinverdieners niet meer haalbaar was om in hun geboortedorp een veilige have te vinden. De landbouwgrond werd zeldzaam en zo ook de groene weiden en kleurige velden. Van een echt boerengat werden we gekatapulteerd tot residentiële gemeente.
Het zal geen kat wat doen dat ik daar rouwig om ben, maar ik geef toe dat ik heimwee heb naar het schitterend dorp van mijn jeugd. Een ‘open dorp’.
Iedereen kende iedereen en de handen in mekaar slaan was nooit een ijdele uitdrukking. De mensen gaven nog echt om mekaar. Nu kent geen mens zijn buur.  Verdraagzaamheid verdween en ruimde plaats voor naijver of  was het eerder onverschilligheid?
Ooit was er een landhuis met de klinkende naam ‘Oeil pour Oeil, Dent pour Dent’.
Mooier kan je de mentaliteit binnen zo’n sterk gediversifieerde bevolking niet typeren. Toch mag  je dat niet veralgemenen. Heel wat nieuwkomers ‘smijten’ zich in het dorpsleven en gelukkig is er nog een hechte band tussen de geboren en getogen ingezetenen en houden deze mekaar recht ondanks de dreiging van kapitaal en macht.
Arm dorp in Vlaanderen, ja… maar dorp van mijn hart.